رییسجمهور در چهاردهمین جشنوارۀ ملی تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، با اشاره به اینکه پژوهش باید به بهبود کیفیت زندگی مردم بینجامد و مقصد عالی آن پاسخگویی به نیازها و مطالبات بهحق مردم باشد، گفت: پژوهش باید موجب کارآمدی مدیریت کشور شود و در این راستا افزایش تقاضا در بخش پژوهش یکی از برنامههای دولت تدبیر و امید است.
متن کامل سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین
هفتۀ پژوهش را در محضر شخصیتهای فرهیخته و پژوهشگران برتر و عالیرتبه گرامی میداریم. پژوهش اساس دانش است و توسعۀ دانش نیز در سایۀ پژوهش امکان مییابد، گرچه پژوهش خود در سایۀ دانش است كه امکان میپذیرد و متولد میشود و بنابراین، هم علت است و هم معلول. پژوهش علم را شکوفا میکند و به توسعۀ آن منجر میشود و نیز میتواند به بسط آموزش بینجامد.
البته پژوهش به محیط مساعد و مناسب نیاز دارد؛ محیطی كه منشأ آزادی آکادمیک است. مهمترین ویژگی این محیط بردباری و سعۀ صدر آن است. بدون حضور پژوهشگران خلاق، نمیتوان به پژوهش متقن دست یافت و خلاقیت فقط در سایۀ آزادی ممكن خواهد بود. ما باید در سایۀ بردباری و تساهل، زمینه را برای شکوفایی استعداد اندیشمندان، محققان و پژوهشگران آماده كنیم. از سوی دیگر، نتیجۀ پژوهش نیز مستلزم بردباری جامعه است. ممکن است پژوهشگر به نتایجی برسد که خوشایند برخی نباشد، اما اگر به واقع با رعایت اصول تحقیق به یافتهای رسیده باشد، آن یافته قابل استناد است. پژوهش مقدس است و محصول آن نیز باید مورد احترام همگان باشد.
این بدان معنا نیست که هر آنچه از پژوهش به دست میآید وحی مُنزل است و تغییر نمیکند. ممکن است پژوهش امروز ما را به دادهای برساند و مدتی بعد، از تحقیقاتی جدید، دادههای مطلوب دیگری حاصل شود، اما اگر کشور میخواهد در مسیر پیشرفت قرار بگیرد، زمینۀ این پیشرفت، محیط امن، مساعد و آزاد برای پژوهشگران است.
ایران توانست به تمدنی بزرگ دست یابد. کار علمی را از ترجمۀ کتب دیگران آغاز کرد، اما هرگز به ترجمه اکتفا نکرد. در كنار ترجمه، به خلاقیت چنان بها داد که ظرف چند قرن، کتبِ ایرانیان نیز برای ترجمه مورد استقبال دیگران قرار گرفت. این سیر اندیشهایِ مطلوبِ جامعۀ ایرانی و اسلامی است.
افتخار ما این است که در کنار دانشگاههای ما پژوهشگاههایی برپا باشد و افتخار ما این است که در دانشگاه همانقدر که به دروس دانشگاهی و واحدهای درسی اهمیت میدهیم، به رسالهها نیز اهمیت بدهیم. رسالههای کارشناسی ارشد و دکتری باید جایگاه خود را بیابند و باید هرآنچه لازم است برای تشویق دانشجویان انجام شود تا رساله، نه فقط برای دریافت نمره و مدرك، که برای پاسخ دادن به بخشی از نیاز جامعه تدوین شود.
در بحث پژوهش، نهایت مقصد ما چاپ یک کتاب و ذكر یك عنوان نیست. پژوهش باید به بهبود کیفیت زندگی مردم بینجامد. مقصد عالی پژوهش پاسخگویی به نیازها و مطالبات بهحق مردم است؛ تأکید میکنم "مردم" و نه "حزب یا گروهی خاص".
از اینکه بیبینم برخی از تحقیقات برای پاسخ به مطالبات گروه خاصی تدوین میشود خوشحال نمی-شوم. پژوهشی برای ما ارزشمند است كه به رفع نیازها و مطالبات مردم و بهبود کیفیت زندگی جامعه و بشر منتهی شود. البته در هر جامعهای، باید پژوهش را در سلسلهمراتب و چارچوب ارزشهای همان جامعه مدنظر قرار داد.
به من اعتراض نکنید و نگویید میدان پژوهش باید باز باشد و نباید کاری به ارزشها داشت. هیچ جامعهای نیست که پژوهش خود را در مسیر ارزشهای مورد احترام خود قرار ندهد. آیا به نظر شما پژوهشی که خدایناکرده به تسهیل دسترسی مردم به مواد مخدر منجر شود، پژوهشی قابلاحترام است؟